وبسایت فرهنگی مذهبی ابن تیهان

اللهم عجل لولیک الفرج والعافیةوالنصر:آمین

وبسایت فرهنگی مذهبی ابن تیهان

اللهم عجل لولیک الفرج والعافیةوالنصر:آمین

تعجیل امر فرج مولا امام عصر(عج) صلوات

طبقه بندی موضوعی
پیوندهای روزانه

 


  آیا در زمان اهل‌بیت استفاده از جانماز مرسوم بوده است؟



 

پرسش
در زمان اهل‌بیت چیزی به اسم جانماز بود؟ مستحبات و مکروهاتی دارد؟ و آیا حدیث معتبری در فضیلت نشستن زیاد یا نشستن بر روی سجاده و جانماز وجود دارد؟


پاسخ اجمالی
واژه «جانماز» به معنای حصیر و هر نوع زیراندازی است که بر روی آن نماز خوانده و سر به سجده می‌گذارند، که به صورت‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. معادل آن در زبان عربی واژه «سجّاده» و «خمره» است[1] که به حصیر و یا سجاده کوچکی که از شاخه درخت خرما بافته و دوخته شده باشد، گفته می‌شود.[2]


در برخی روایات اشاره شده است که اهل‌بیت(ع) از سجّاده بزرگ و جانماز کوچک برای خواندن نماز استفاده می‌کردند:
1. پیامبر(ص) از همسر خود خواست که سجّاده‌ای به ایشان بدهد.[3]
2. ابن عمر می‌گوید که رسول الله(ص) بر روی خمره نماز می‌خواند.[4]
3. پیامبر(ص) بر روی سجاده‌ می‌نشست.[5]
4. پیامبر(ص) به ام ‌أیمن گفتند که سجاده را از مسجد برای ایشان بیاورد.[6]
5. امام صادق(ع) فرمود: پدرم جانماز کوچکی خواست. وقتی در آوردن آن تأخیر شد، حضرت مشتی ریگ برداشت و آن‌را روی فرشی که بر آن نماز می‌گزارد ریخت و سپس سجده نمود.[7]


6. امام باقر و یا امام صادق(ع) فرمودند: پدرم حصیر کوچکی بر روى فرش محل نمازش می‌‏گذاشت و روى آن سجده می‌‏کرد؛ هنگامی که حصیر نبود نیز مشتى ریگ‏ برداشته و بر روى آن فرش گذاشته و سپس سجده می‌نمود.[8]


7. مأمور متوکل می‌گوید: به دستور متوکل برای بازرسی به منزل امام هادی(ع) رفتم. دیدم آن‌حضرت، در حالی‌که پیراهن و کلاهی پشمین به سر دارد، نشسته و مقابلش جانمازی پهن است که یقین کردم مشغول نماز بوده است ....به من فرمود: این خانه من! هر جایش را می‌خواهی بازرسی و تفتیش کن. حتی تا آن‌جا فرمود: این جانماز را هم بازرسی کن.[9]


8. امام کاظم(ع) فرمود: مؤمن نباید از پنج چیز خالى باشد: مسواک، شانه، سجاده، تسبیح سى و سه دانه‏اى و انگشتر عقیق.[10]


البته گزارشی مشاهده نکردیم که سجاده معصومان(ع) دارای نقش و نگار باشد و ظاهر روایات نیز آن است که سجاده‌ای ساده بوده است؛ از همین‌رو، برخی فقها اعلام کرده‌اند:
بهتر است سجاده، ساده و بدون نقش باشد. گذشته از این‌که این چیزها سبب به‌ هم خوردن حواس و عدم حضور قلب مى‌شود.[11]
 

پی نوشت

-----------------------------
[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق، مصحح، میر دامادی، جمال الدین، ج 3، ص 205، بیروت،‏ دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[2]. همان، ج 4، ص 258.
[3]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 67، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[4]. ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد‏، الطبقات الکبری‏، ج 1، ص 364، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1418ق.
[5]. صالحی دمشقی‏، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج 8، ص 105، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1414ق.
[6]. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق، عبد الموجود، عادل احمد، معوض، علی محمد، ج 8، ص 361، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق.
[7]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 3، ص 331، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[8]. همان، ج 3، ص 332.
[9]. همان، ج 1، ص 499 – 500.
[10]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبّد، ج 2، ص 735، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، چاپ اول، 1411ق.
[11]. فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، ج 1، ص 102- 103، قم، امیر قلم، چاپ یازدهم، بی‌تا.

 

منبع: islamquest.net

 

موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۷/۰۹/۱۶
محسن حسینی

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
تجدید کد امنیتی