وهابیت و اعتقادات وهابیون

وهابیت و اعتقادات وهابیون

 

وهابیت چیست و از کجا آمده ؟

 

خشونت و تکفیر برجسته ترین ویژگی تاریخی جریان وهابی بوده است. وهابیت الهام‌بخش بسیاری از جنبش‌های مذهبی جهان اسلام از هند و سوماترا تا سودان و شمال آفریقا بوده‌است و بر جنبش طالبان در افغانستان و برخی جنبش‌های اسلامی دیگر قرن بیستم هم تأثیر گذاشته‌است.

اهل سنت به چهار شاخه اصلی حنفی، حنبلی، شافعی و مالکی تقسیم می‌شوند که به مرور زمان برخی از این شاخه ها به ده‌ها زیرشاخه تقسیم شده و هر کدام برای خود به مسلکی جداگانه با عقایدی خاص تبدیل شدند.

 

وهابیت نیز یکی از فرقه‌هایی است که خود را منتسب به حنبلی‌ها می‌دانند؛ بدین معنی که وهابیت بسیاری از اعتقادات خود را از احمد بن حنبل و آراء و عقاید وی گرفته‌اند. با این حال بسیاری از علمای حنبلی نیز وهابیت را فرقه‌ای جدا از خود قلمداد کرده و از نزدیکی به آن خود را مبرا کرده‌اند. 

 

تاریخچه آئین وهابیت

وهابیت جنبشی مذهبی است که محمد بن عبدالوهاب، زادة عیینه یکی از شهرهای صحرای معروف نجد که از تحجّر و خشونت بهره ای تام داشت در قرن هجدهم در نجد عربستان بنیان گذاشت و از سال ۱۷۴۴ مورد پذیرش خاندان سعودی قرار گرفت.

 

وی در زمان حیات پدرش که عالم حنبلی برجسته ای بود مجال چندانی برای دعوت به سوی اندیشه های تند و غیر منطقی خویش نیافت، امّا پس از درگذشت پدر توانست با طرح و تبلیغ برداشت بی پایه ای از مفهوم توحید و شرک، و بزرگنمایی باورهای خرافی موجود در عربستان، در میان مردم ساده، گرسنه و بدوی نجد نفوذ یابد، و پس از مهاجرت به درعیه و برخورداری از حمایت سیاسی و نظامی حاکم آن، - محمّد بن سعود- دیدگاه های قابل انتقاد و نادرست خویش را بر سرتاسر عربستان بگستراند.

 

محمّد بن سعود بزرگ آل سعود و نیای پادشاهان کنونی در عربستان سعودی است، که توانست در سایة حمایت خود از نفوذ مذهبی محمّد بن عبد الوهاب و تبلیغات وی به سیطرة سیاسی بر منطقه دست یابد.

 

رهبران وهابیت

از چهره‌های مطرح وهابیت می‌توان به عبدالعزیز بن باز (مفتی پیشین عربستان) و شیخ عبدالعزیز آل الشیخ (مفتی کنونی عربستان) اشاره کرد.

رهبران وهابیت

 

دیدگاه وهابیت

دیدگاه وهابی به یک پالایش اساسی در اسلام معتقد است و زیارت قبور و تقدیس برخی افراد را دلالتی بر شرک می‌داند. وهابیت هدف خود را بازگشت به آموزه‌های اصیل در قرآن و حدیث (سنت پیامبر) می‌داند و با هر نوع بدعتی مخالفت می‌کند. وهابیت از نظر ایدئولوژیکی پیرو اعتقادات ابن تیمیه و از نظر فقهی و فروع دین پیرو مذهب حنبلی است. گروه داعش یکی از گروه‌هایی است که با عقاید وهابی فعالیت می‌کند. 

 

بنابر آموزه‌های وهابی، زیارت قبور و ساخت بنا و مقبره و گنبد بر قبور، حتی قبور پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین، حرام و توسل و تبرک به قبور ایشان و آثار بر جای مانده از ایشان، بدعت و مستلزم شرک است. وهابیان پس از تسلط بر عربستان، به تخریب آثار بر جای مانده از صدر اسلام و بیشتر مکان‌های محترم و مقدس مسلمانان از جمله تخریب بقیع پرداختند.

 

اندیشکده امریکن اینترپرایز در مقاله‌ای به نقل از برنارد لوئیس وهابیت را با فرقه کو کلاکس کلان (یک گروه نژادپرست افراطی) مقایسه می‌کند که دارای منابع عظیم نفتی است و موفق به توسعهٔ دیدگاه‌های خود به نام اسلام شده‌است.

 

وهابیان در مواجهه با قرآن و روایات، به ظاهرِ آیات و اخبار عمل می‌کنند و معتقد به تأویل نیستند. آنان به استناد ظاهر برخی از احادیث و آیات، خداوند را دارای اعضا و جوارح می‌دانند و به نوعی به تشبیه و تجسیم معتقدند.

 

اصول و عقاید آیین وهابیت

اساس آئین وهابیت را دو چیز تشکیل می‌دهد:

 

1- هدم و نابودی آثار رسالت و اصالتهای باقی مانده از دوران پیامبر(ص) و صحابه و تابعان، به گونه‌ای که چیز ملموس از آن زمان باقی نماند، و همه این کارها را در پوشش «توحید» و مبارزة با «شرک» انجام می‌دهند.

 

از این جهت کلیه قبور متعلق به صحابه و عترت پیامبر و تابعان و علما و شخصیت‌های اسلامی را نابود کرده و با خاک یکسان می‌کنند. و اگر از مسلمانان جهان نمی‌ترسیدند، قبر پیامبر را نیز ویران کرده و به صورت مصلی درمی‌آوردند.

 

در اثر این «تز» نامعقول، قبور ائمه شیعه و عموی پیامبر(ص)، و قبر عبدالله پدر آن حضرت و قبور کلیه صحابه در بقیع ویران گردید، و به صورت تل خاکی درآمد، روشن است که استعمار ملتی که گذشته خود را فراموش کند، بسیار سهل و آسان می‌باشد.

 

امروزه برای بسیاری از مسیحیان غرب، وجود مسیح مریم و حواریون او به صورت یک افسانه تاریخی درآمده و در اصل وجود چنین شخصی با تمام خصوصیاتی که دارد، شک و تردید دارند، چرا که اثر ملموسی از مسیح و یاران او درست نیست. اگر خدای نکرده، اصالتهای اسلامی دستخوش چنین ناجوانمردی شود، راه برای انکار اصل وجود پیامبر اسلام و یاران او آسان خواهد بود.

 

2- پائین آوردن مقام و موقعیت شخصیتهای الهی از پیامبران و اولیاء در حال حیات و ممات، بعنوان اینکه آنان تنها بازگو کنندگان دستورات الهی بودند، و رسالت آنها در این قسمت با مرگ آنان پایان یافته و تفاوت چندانی با امت خود ندارند.

 

این دو اصل، دو پی‌آمد بسیار ناگوار داشت:

الف: آئین اسلام به صورت یک آئین خشک معرفی شد که هر نوع حرکت و تحول، رنگ و شرک و دوگانه پرستی به خود گرفت، به گونه‌ای که احترام آموزگاران الهی به صورت برگزاری یادواره نیز شرک اعلام گردید. گوئی باید ارتباط بشر با گلهای سر سبد آفرینش قطع شود، و از اسلام جز کتاب، و احادیث (کذایی) چیزی باقی نماند.

 

ب: ایجاد تفرقه در میان مسلمین، به گونه‌ای که جهان تسنن دچار تفرقه شد و جنگهای خونینی به راه افتاد، بیشتر دانشمندان بزرگ مصر و عراق و شام و لبنان در این سه قرن، پاسی از وقت خود را صرف نقد این مسلک نمودند.

 

گوئی اسلام حکمی جز تحریم، و دعوتی جز مبارزه با فطرت انسان نداشته و انسان از چپ و راست پیوسته باید، الفاظ «شرک»، «حرام»، «ممنوع» را بشنود.

 

جمعیت وهابیون

جمعیت وهابی‌های جهان ساکن در ناحیه خلیج فارس معادل ۴/۵۶ میلیون نفر تخمین زده شده‌است.

عربستان سعودی: ۲۲/۹ درصد (۳/۹۷ میلیون نفر)

امارات: ۴۴/۸ درصد (۳۹۰ هزار نفر)

قطر: ۴۶/۷۸ درصد (۱۵۰ هزار نفر)

کویت: ۲/۱۷ درصد (۲۰ هزار نفر)

بحرین: ۵/۷ درصد (۳۰ هزار نفر)