قاریان قرآنی که لعنت می‌شوند!
قاریان قرآنی که لعنت می‌شوند!
[« ثم قال: إنّ مِن النّاس مَنْ یقْرءُ القرآنَ لِیقال: فُلانٌ قاری و منهم مَنْ یقْرء القرآنَ لِیطْلُبُ به الدنیا و لا خیرَ فی ذلک؛] سپس امام صادق علیه السلام فرمودند: برخی از مردم قرآن می خوانند تا گفته شود: فلان کس قاری قرآن است و برخی قرآن می خوانند تا به وسیله آن دنیا را به دست آورند، و خیری در اینها نیست».
از این روایت و دیگر روایات اهل بیت علیهم السلام استفاده می شود که قاریان و حافظان قرآن کریم عمدتاً به دو دسته تقسیم می شوند: دسته اول قرآن را برای دنیا و اهداف غیر الهی فرا می گیرند و تلاوت می کنند و دسته دوم مؤمنانی اند که در تعلیم و تعلّم و قرائت خود اخلاص دارند و به جز بهره مندی از معارف قرآن کریم و عمل به آن و جلب رضایت خداوند هدف دیگری ندارند.
از کسانی که مورد لعن قرآن قرار میگیرند
«رُبَّ تالَ القرآن و القرآنُ یَلعنُه.
(ای بسا تلاوت کننده قرآنی که قرآن او را لعنت می‌کند)» [مستدرک الوسائل: ج4، ص249]
من یقرأ القرآن ریاءً ولا یتعظ ولا یعمل به؛ بل یشتمل کلّ من لعنه القرآن الکریم وإن کان یتلوه، فقد لعن القرآن
الکافرین والمنافقین والظالمین وکلّ من آذى الله ورسوله ومن کتم الحقّ والهدى والبیّنات
از نظر اسلام نیت خالص اساس هر عمل را تشکیل می دهد و همیشه این نیت است که به عمل انسان شکل می دهد. لذا پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: « انّما الأعمال بالنیات و لکلِّ امرءٍ ما نوی1؛ یعنی هر عملی بستگی به نیت دارد و بهرة هر کس مطابق نیتی است که در عمل دارد».
در احادیث معصومان علیهم السلام به اهداف و نیات مختلف خوانندگان قرآن کریم و همچنین جزای دنیوی و اخروی آنان مفصلاً اشاره شده که به خواست خدا، ما به بیان برخی از آنها می پردازیم.
اهداف و نیات دسته اوّل از خوانندگان قرآن طبق روایات به شرح زیر می باشد:
1. « مَنْ یقْرَءُ القرآنَ لِیقال: فُلانٌ قارئ»؛ قرآن می خواند تا گفته شود: فلانی قاری قرآن است .
2. « لِیطْلُبَ به الدنیا»؛ تا به وسیله آن دنیا را به دست آورد.
3. « فَاتَّخَذَهُ بِضاعة»2؛ قرآن را سرمایه کسب خود قرار داده.
4. « واسْتَدَرَّ به الملوک»3؛ تا پادشاهان و ثروتمندان را با آن بدوشد.
5. «واسْتَطالَ به عَلَی الناسِ»4؛ تا به مردم فخر و بزرگی بفروشد.
6. «تَزَینَ للنَّاس»5؛ خود را با قرآن برای مردم زینت کند.
7. « من یتَعلَّمه فیطْلُبُ به الصوتَ فَیقال: فلانٌ حَسَنُ الصوتِ »6؛ قرآن را یاد می گیرد برای صوت و لحن تا گفته شود: فلانی خوش صدا است.
حال ببینیم بهره دنیوی و اخروی این گروه از قرآنیان چیست؟ به طور کلی هیچ خیری در این افراد و قرائتهایشان وجود ندارد: [«لا خَیرَ فی ذلک»؛] زیرا «انما یتقبّل الله من المتقین» مائده/27 و «الیه یصعد الکلم الطیب و العمل الصالح یرفعه» فاطر/10.
روایات فراوانی در مذمت این گونه قاریان قرآن آمده است که برخی از آنها را ذکر می کنیم:
« قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم : من تعلّم القرآن للدنیا و زینتها حرّم الله علیه الجنّة»؛ چنانچه شخصی قرآن را برای دنیا و زینتهای آن یاد گیرد و بخواند، خداوند بهشت را بر او حرام می گرداند».
« قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم : رُبّ تالٍ للقرآن و القرآن یلعنه ؛چه بسا قاری قرآنی که مورد لعن قرآن است»7.
در صورتی که این قرائت در مقابل حاکم ظالمی و برای دنیا انجام شود، برای هر حرف ده بار لعنت می شود: «قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم : مَنْ دَخَلَ علی إمام جائر فقرأ علیه القرآن یرید بذلک عرضاً من عرض الدنیا لعن القارئ بکلّ حرف عشر لعنات ...»8.
چنانچه با قرآن خود را برای مردم آراسته کند، خداوند او را با آن زشت خواهد نمود: «یا حامِلُ القرآن ... لا تَزَینْ به للنّاسِ فَیشینَکَ اللهُ به»9.
دربرخی دیگر از روایات آمده است که چنین قاری قرآنی، در قیامت کور محشور می شود؛ در حالی که صورت او استخوانی است که در آن گوشتی وجود ندارد: «قال الإمام علی بن ابی طالب علیه السلام : من قَرَأَ القرآنَ یأکل به الناس جاء یوم القیمة و وجهه عظم لالحم فیه»10.
از این رو، امام باقر علیه السلام پس از ذکر این گروه از قاریان و حافظان قرآن، دعا می فرمایند که خداوندچنین قرآن خوانان را زیاد نکند: « فلا کثّر الله هؤلاء من حملة القرآن»11
در شماره اینده إن شاءالله به شرح آخرین قسمت این روایت شریف، که در بیان صفات قاریان و حاملان واقعی قرآن کریم است، خواهیم پرداخت.
پی نوشتها
1. وسائل الشیعه ، ج 1، ص 35.
2. اصول کافی، ج 4، ص 435.
3. همان.
4. همان.
5. مستدرک الوسائل، ج1، ص 291.
6. اصول کافی، ج 4، ص 412.
7. مستدرک الوسائل، ج1، ص 291.
8. همان
9. اصول کافی، ج 4، ص 406.
10. عقاب الأعمال، ص 44.
11. اصول کافی، ج 4، ص 435.
