دعاهای روایت شده در پی نماز

۱ ـ امام جواد علیه السّلام :
هرگاه پیامبر صلّى الله علیه و آله از نمازش فارغ مى شد مى گفت: خدایا، آنچه را کرده و مى کنم، نهان و آشکار کرده ام، اسراف بر خود را و آنچه را که تو بهتر از من مى دانى، بر من بیامرز. خدایا تو پیش از همه و پس از همه هستى، جز تو خدایى نیست . به داناییت بر نهان و به تواناییت بر همه خلقت سوگند، تا آنگاه که زندگى را برایم بهتر مى دانى، مرا زنده نگاه دار و آنگاه که مرگ را برایم بهتر مى دانى، مرا بمیران . خدایا ، همانا من بیم از تو را در نهان و آشکار ، سخن حق را در خشم و خشنودى و میانه روى را در تنگدستى و توانگرى، از تو مى خواهم. نعمتى تمام ناشدنى و روشنى چشمى ناگسستنى را از تو مى خواهم . خشنودى به حکم تو، مرگى مبارک پس از زندگى و زندگانى آرام پس از مرگ، لذت نگاه به تو و شوق دیدارت و ملاقات تو بى رنجى گزنده و فتنه اى گمراه کننده را، از تو مى خواهم. خدایا ، ما را به زینت ایمان، مزیّن کن و راهنما و رهیافته قرار ده. خدایا ، ما را در میان آنان که ره نمودى، ره بنما . خدایا ، همانا من اراده قوى بر یافتن راه راست و و پایدارى در کار و استوارى در راه حق را از تو مى خواهم. سپاسگزارى نعمتت را، سلامتى کامل و اداى حقت را مى خواهم. اى پروردگار من ، دلى پیراسته و زبانى راستگو از تو مى خواهم. از آنچه که مى دانى آمرزش مى طلبم و نیکوترین آنچه که مى دانى از تو مى خواهم و از بدى آنچه مى دانى به تو پناه مى برم ، که تو مى دانى و ما نمى دانیم و تو به نهانها بسیار دانایى[۱].
۲ ـ ابو ایّوب انصارى:
در پشت سر پیامبرتان صلّى الله علیه و آله نماز نگزاردم ، جز اینکه هرگاه نمازش را به پایان مى برد ، مى شنیدم که مى گوید: خدایا همه خطاها و گناهانم را بیامرز، خدایا نعمتت را بر من ارزانى دار، مرا زنده بدار و روزیم ده و به کارها و خویهاى شایسته رهنمونم کن که جز تو به شایسته هاى آن دو (کارها و خویها) ره نمى نماید و جز تو از زشتهاى آن دو ، باز نمى دارد.
۳ ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله ـ به علىّ علیه السّلام ـ :
هرگاه خواستى هر چه را مى شنوى و مى خوانى به یاد بسپارى، این دعا را در پى هر نماز بخوان : پاک و منزّه است آن که به مردمان مملکتش تجاوز نمى کند. پاک و منزه است آن که ساکنان زمین را کیفرهاى گونه گون نمى دهد، پاک و منزه است آن مهربان و بخششگر. خدایا ، در دل من نور و بینش و فهم و دانایى قرار ده، که تو بر هر کار توانایى.
۴ ـ اصبغ از امام علىّ علیه السّلام :
هر کس دوست دارد از دنیا برود در حالى که از گناهانش پاک شده آنگونه که زر ناب از تیرگیها پاک مى گردد و هیچکس چیزى به ستم برده را از او مطالبه نکند، در پى هر یک از نمازهاى پنجگانه، تبار نامه خداوند ، قل هو الله احد ، را دوازده مرتبه بخواند . سپس دستانش را بگشاید و بگوید: خدایا به نام پنهان ، پوشیده، پاک، پاکیزه و خجسته ات از تو مى خواهم . به نام بزرگ و چیرگى همیشگیت از تو مى خواهم . اى بخشنده عطاها، اى آزاد کننده اسیران، اى رهایى دهنده مردم از آتش، بر محمّد و خاندان او درود فرست ، از آتش رهاییم ده، آسوده از دنیا ببر و به سلامت وارد بهشت گردان . آغاز دعایم را رستگارى، میان آن را کامیابى و پایان آن را نیکویى قرار ده ، که تنها تو به نهانها بسیار دانایى. سپس فرمود: این از امور نهانى است که پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله به من آموخت و فرمان داد آن را به حسن و حسین نیز بیاموزم.
۵ ـ امام صادق علیه السّلام :
پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله روزى به اصحابش فرمود: آیا اگر هر چه لباس وظرف دارید گردآورید وروى هم بنهید، فکر مى کنید به آسمان برسد؟ گفتند: نه اى پیامبر خدا، فرمود: آیا شما را به چیزى راهنمایى نکنم که ریشه اش در زمین و شاخه اش در آسمان باشد؟ گفتند: چرا، اى پیامبر خدا. فرمود: هر یک از شما که از نماز واجبش فارغ شد ، سى بار بگوید: «و خدا پاک و منزّه است، سپاس براى خداست و جز خداوند، هیچ خدایى نیست و خدا بزرگتر است». همانا ریشه این ها در زمین و شاخه آن ها در آسمان است. آن ها خرابى، آتش، غرق شدن، در چاه افتادن، خوراک درنده شدن، مرگ بد و بلاى آسمانى را که در آن روز بر بنده فرود مى آید ، دفع مى کنند و آن ها ماندگارند.
۶ ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله :
در پى هر نماز مى گویى: خدایا از نزد خود مرا ره بنما و از فضل و بخششت بر من فرو ریز و از رحمتت بر من بگستر و از برکتهایت ، بر من فرو فرست.
۷ ـ امام علىّ علیه السّلام ـ از دعاى ایشان پس از نماز واجب ـ :
خدایا ، براى تو نماز گزاردم و حال آنکه مى دانى در نمازم، نقص و شتاب و فراموشى و غفلت و کسالت و سستى و از یاد بردن و ریا و خودنمایى و شک و دورى و گمان و عُجب و اندیشه کردن و فروگذاشتن از کمال واجبت ، مى باشد. اى خداى من ، از تو مى خواهم بر پیامبر و خاندانش درود فرستى و نقص نمازم را به تمام ، و شتابم را در آن به تأمل و استوارى و فراموشى ام را به بیدارى و غفلتم را به مواظبت و کسالتم را به نشاط و سستى ام را به پایدارى و از یاد بردنم را به یادداشتن و دورى ام را به کشش و ارتباط و ریایم را به اخلاص و خودنمایى ام را به پوشاندن و شکّم را به یقین و گمانم را به حجّت و اندیشه ام را به فروتنى و تحیّر و فروماندنم را به فرمانبردارى ، تبدیل فرمایى .همانا براى تو نماز گزاردم و به تو روى کردم و به تو ایمان آوردم و تو را قصد کردم . پس در نماز و دعایم ، رحمت و برکت قرار ده که زشتیهایم را بپوشاند و جایگاهم را گرامى دارد و رویم را سفید گرداند و عملم را پاکیزه کند و بار گناهم را سبک گرداند. خدایا ، با آن، سنگینى ام را سبک گردان و آنچه را نزد توست بهتر از آنچه از من مى بُرى ، قرار ده.
سپاس خداوندى که واجبى را از من ادا کرد که از نمازهاى واجب و نوشته شده بر مؤمنان بود . اى خداوند، اى بخشنده ترین بخشندگان.
۸ ـ هر کس مى خواهد پیمانه اش را تمام گیرند، پس در پى هر نماز بگوید: پاک ومنزّه است پروردگارت، پروردگار عزّت، از آنچه مى گویند وسلام بر پیامبران و سپاس مخصوص پروردگار جهانیان است.
۹ ـ امام باقر علیه السّلام :
کمترین چیزى که از دعا ، پس از (نماز) واجب کفایت مى کند ، این است که بگویى: خدایا ، همانا من هر نیکى را که به آن آگاهى دارى، از تو مى خواهم و از هر بدى که به آن دانایى، به تو پناه مى برم. خدایا، همانا من آسایش در همه کارهایم را از تو مى خواهم و از رسوایى دنیا و عذاب آخرت به تو پناه مى برم[۲].
۱۰ ـ امام صادق علیه السّلام :
هر کس در پى نماز واجب بگوید: «خود و خانواده و فرزندانم و هر کس که نگهداریش با من است را ، به خداى بزرگ و شکوهمند مى سپارم و به خدایى که همه چیز در برابر بزرگى اش وحشت زده و ترسان و خوار است، خود و خانواده، دارایى، فرزندان و هر کس را که نگهداریش با من است مى سپارم». در میان بالى از بالهاى جبرییل در بر گرفته وخود و خانواده و داراییش حفظ مى شود.
۱۱ ـ دعایى است که در پى هر نماز خوانده مى شود، پس اگر بیمارى و رنج و دردى دارى ، هرگاه نمازت را به پایان بردى ، هفت بار با دست، سجده گاهت را مسح کن و این دعا را بخوان و دستت را بر جاى درد بکش و بگو: «اى کسى که زمین را بر آب و هوا را با آسمان نگه داشت و براى خود زیباترین نامها را انتخاب کرد، بر محمّد و خاندانش درود فرست و براى من اینگونه و آنگونه کن و این و آن را روزیم ده و از فلان و بهمان سلامتى ام بخش.
۱۲ ـ خطاب به کسى که گفت: فدایت شوم، پیروان تو مى گویند: همانا ایمان دو گونه است: ماندگار و نماندنى . پس چیزى به من بیاموز که اگر آن را بگویم، ایمانم کامل شود ، ـ فرمود : در پى هر نماز واجب بگو: خشنودم به اینکه، خداوند، پروردگارم؛ محمّد، پیامبر؛ اسلام ، دین؛ قرآن، کتاب؛ کعبه ، قبله و علىّ ولىّ وامامم باشد. و به امامت حسن و حسین وامامان (صلوات الله علیهم) خشنودم . پس آنان را نیز از من خشنود کن که تو بر هر کار توانایى.
۱۳ ـ علىّ بن مهزیار:
محمّد بن ابراهیم به ابوالحسن علیه السّلام [۳] نوشت: اى سرور من ، اگر صلاح مى بینى، دعایى به من بیاموز که اگر در پى نمازهایم بخوانم خداوند براى من نیکى دنیا و آخرت را گرد آورد. پس امام علیه السّلام نوشت: مى گویى: از بدى دنیا و آخرت و بدى همه دردها، به روى کریمانه ات و عزت زوال ناپذیرت ، پناه مى برم .
________________________________________
(۱) در نقل سنن ابى داود و سنن کبرى، تنها تا «جز تو خدایى نیست» آمده است.
(۲) الفقیه، و مکارم الاخلاق، در آغاز حدیث، صلوات بر پیامبر و خاندانش را نیز دارند.
(۳) به احتمال فراوان، منظور امام هادى علیه السّلام مى باشد.